Kinh nghiệm tổ chức hoạt động giải trình của Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh Thái Bình
Phiên họp giải trình về một số nội dung thuộc lĩnh vực giáo dục và đào tạo trên địa bàn tỉnh
Giải trình là một hình thức giám sát được quy định tại Điều
72, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân năm 2015. Đây là
hoạt động giám sát rất hiệu quả giữa hai kỳ họp Hội đồng nhân dân do Thường trực
Hội đồng nhân dân chủ trì và luôn thu hút được sự quan tâm, theo dõi của đông đảo
cử tri và Nhân dân. Nhận thức được tầm quan trọng, từ nhiệm kỳ 2016-2021 đến
nay, Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh Thái Bình đã tổ chức thành công 02
phiên giải trình và bước đầu đã mang lại hiệu quả tích cực.
Để tổ chức hiệu quả phiên họp giải
trình, Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh Thái Bình chỉ đạo các Ban và Văn
phòng căn cứ kết quả giám sát, khảo sát, thẩm tra, tiếp xúc cử tri, tiếp công
dân, tổng hợp đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân và tình hình thực tế tại địa
phương…để nghiên cứu, tham mưu, đề xuất nội dung cần đưa ra giải trình. Trên cơ
sở xin ý kiến thống nhất chỉ đạo của cấp ủy tỉnh, Thường trực xem xét, lựa chọn
những vấn đề được đông đảo cử tri và Nhân dân quan tâm; những tồn tại, bất cập
diễn ra trong quá trình thực hiện chính sách, pháp luật và nghị quyết của Hội đồng
nhân dân tỉnh; trách nhiệm trong thực thi công vụ của các sở, ngành, đơn vị, địa
phương; các vấn đề có ảnh hưởng lớn tới sự phát triển kinh tế - xã hội và quyền
lợi chính đáng của Nhân dân để đưa ra phiên họp giải trình. Thường trực giao
cho một Ban chủ trì, phối hợp với các Ban và Văn phòng tham mưu xây dựng chương
trình, kế hoạch tổ chức phiên giải trình kỹ lưỡng, chu đáo, khoa học; đồng thời
tiến hành giám sát, khảo sát, thu thập thông tin, hình ảnh, xây dựng báo cáo
giám sát trình Thường trực cho ý kiến. Thường trực chỉ đạo các Ban phân công
thành viên nghiên cứu, đặt ra câu hỏi chất vấn, yêu cầu giải trình; ban hành
văn bản yêu cầu các cơ quan, đơn vị, cá nhân báo cáo các vấn đề cần giải trình
trước khi diễn ra phiên họp giải trình từ 5-7 ngày.
Tại
phiên giải trình, Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh không chỉ mời đối tượng cần
giải trình, mà còn mời đại diện các nhóm đối tượng chịu tác động trực tiếp đến
vấn đề cần được giải trình. Quá trình điều hành khoa học, linh hoạt, dân chủ,
phát huy trách nhiệm của đại biểu Hội đồng nhân dân và thủ trưởng sở, ngành, địa
phương có liên quan. Chủ tọa kết luận phiên giải trình cụ thể, rõ người, rõ việc,
rõ trách nhiệm và thời hạn thực hiện. Sau phiên giải trình, kết luận phiên họp
giải trình của Thường trực được gửi tới các sở, ngành, địa phương, đơn vị có
liên quan và đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh để tổ chức triển khai thực hiện; đồng
thời giao các Ban của Hội đồng nhân dân tỉnh giám sát nội dung kết luận. Các
phiên giải trình được tuyên truyền, phổ biến rộng rãi trên các phương tiện
thông tin, truyền thông để cử tri và
nhân dân theo dõi, giám sát.
Năm 2019, Thường trực Hội đồng nhân dân
tỉnh tổ chức phiên giải trình để nghe Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng,
Sở Công thương, các huyện, thành phố và đơn vị có liên quan giải trình về tình
hình quản lý, sử dụng đất và công tác bảo vệ môi trường tại các cụm công nghiệp
trên địa bàn tỉnh. Năm 2022, Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh tổ chức phiên
giải trình để nghe Sở Giáo dục và Đào tạo và một số sở, ngành, đơn vị có liên
quan giải trình về một số nội dung thuộc lĩnh vực giáo dục và đào tạo trên địa
bàn tỉnh. Các phiên giải trình diễn ra sôi nổi, dân chủ, thẳng thắn, trách
nhiệm; nội dung giải trình chuyên sâu về vấn đề cử tri và Nhân dân quan tâm,
thể hiện rõ trách nhiệm, sự quyết tâm của Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh
trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ của cơ quan dân cử. Sau phiên giải
trình, kết luận của Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh được cụ thể hóa bằng văn
bản và yêu cầu các sở, ngành, địa phương có liên quan triển khai thực hiện. Đến
nay, hầu hết các yêu cầu, kiến nghị, đề xuất của Thường trực Hội đồng nhân dân
tỉnh đối với các sở, ngành, đơn vị, địa phương đều được tiếp thu và triển khai
thực hiện, bước đầu mang lại hiệu quả rõ nét.
Có thể khẳng định, việc tổ chức giải
trình tại Phiên họp của Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh đã góp phần giúp vai
trò của Hội đồng nhân dân được thể hiện rõ nét, là điểm nhấn trong hoạt động
giám sát của Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh; làm chuyển biến tích cực trong
tổ chức thực hiện nhiệm vụ của các sở, ban, ngành và địa phương; nâng cao trách
nhiệm, kỷ cương, kỷ luật của đội ngũ cán bộ, công chức trong thực thi công vụ.
Đồng thời, là kênh thông tin, cơ sở giúp Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thường trực
Tỉnh ủy nghiên cứu ban hành các chủ trương, nghị quyết trong phát triển kinh tế
- xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh trên địa bàn tỉnh.
Tuy nhiên, việc tổ chức giải trình tại
phiên họp của Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh chưa có nhiều văn bản hướng
dẫn, do đó quá trình tổ chức thực hiện còn một số khó khăn, vướng mắc. Để từng
bước nâng cao hiệu quả, hiệu lực giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh, góp phần
củng cố lòng tin của cử tri đối với cơ quan dân cử; Thường trực Hội đồng nhân
dân tỉnh đã nỗ lực không ngừng nghiên cứu giải pháp để nâng cao chất lượng,
hiệu quả tổ chức phiên giải trình, đồng thời thực hiện đề tài khoa học “Nghiên cứu, đề xuất giải pháp nâng cao chất
lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động giải trình tại phiên họp của Thường trực Hội
đồng nhân dân tỉnh giai đoạn 2022-2026”.
Bùi Thị Như Quỳnh, Phòng TT-DN